Talentontwikkeling
Een talent is een begaafdheid in de context van een specifiek prestatiedomein of -aspect: iemand heeft een talent voor het vinden van creatieve oplossingen, iemand is een talent in de sociale omgang, iemand heeft een fysieke aanleg voor een bepaalde sport, enzovoort. Over het algemeen wordt aangenomen dat een talent een persoonseigenschap is die al dan niet aanwezig is. Maar een talent ontwikkeld worden. Het onderwijs kan leerlingen helpen hun talenten te ontdekken en vervolgens te ontwikkelen.
Op welke gebieden kunnen leerlingen hun talenten dan ontwikkelen? Om talentontwikkeling in het onderwijs hanteerbaar te maken, is een indeling in drie hoofddomeinen gemaakt:
- Cognitief domein
Cognitief talent stimuleren is een kerntaak van het onderwijs. Daarbij gaat het niet alleen om goede prestaties in de schoolvakken, maar ook om overstijgende (metacognitieve) vaardigheden, zoals combineren, analyseren, problemen oplossen. Het streven is om alle leerlingen te laten presteren naar hun kunnen.
- Kunst en cultuur; sport en beweging
Kunst, cultuur en sport zijn ook leergebieden in het voortgezet onderwijs. Scholen laten alle leerlingen hun mogelijkheden op deze gebieden ontwikkelen. Maar scholen kunnen ook verder gaan en het als hun taak zien om leerlingen met specifieke talenten op deze gebieden te ondersteunen. De taak van de school is dan tweeledig: enerzijds leerlingen in staat stellen te ontdekken op welke gebieden ze eventueel specifieke talenten hebben en anderzijds leerlingen faciliteren die een specifiek talent willen uitbouwen.
- Sociaal domein
Het sociale domein is als leergebied binnen het onderwijs nog weinig gestructureerd en nog maar zelden expliciet vormgegeven. Talentontwikkeling op dit gebied is dan ook nog weinig verkend. Toch is het in het dagelijks schoolverkeer gebruikelijk om te spreken over sterktes en zwaktes van leerlingen op het sociale vlak. Om in dit domein gericht te kunnen werken aan talentontwikkeling, is het belangrijk te bezien om wat voor ‘kundes’ het eigenlijk gaat, voorbeeld zijn: voor je mening opkomen, invoelingsvermogen, positieve houding tegenover verschillen, begrip tonen voor een ander en nadenken over het ontstaan en oplossen van conflicten. Ook het ontwikkelen van kwaliteiten op organisatorisch gebied (dingen voor elkaar krijgen, initiatief nemen, processen kunnen sturen) valt binnen dit domein.
21st Century skills
Wat zijn de 21e eeuwse vaardigheden?
Het gaat om 11 competenties die weergegeven zijn in onderstaand model van de 21e eeuwse vaardigheden, van Nationaal Expertisecentrum Leerplanontwikkeling (SLO) en Kennisnet. Het gaat bijvoorbeeld om vaardigheden als kritisch denken, creatief denken, probleem oplossen, ict-basisvaardigheden, informatievaardigheden, computational thinking en mediawijsheid. De 21e eeuwse vaardigheden hebben de kinderen nodig om later aan de slag te kunnen in onze samenleving. De vaardigheden bieden voor de kinderen een makkelijke brug naar de huidige maatschappij.
